– Chào ngài!
– ?…
– Tôi xin chào ngài ạ!
– Xin chào, chúc ngài một buổi tối đẹp!
– Tôi không quấy rầy ngài đấy chứ?
– Có gì đâu… Có điều… Tôi không nhớ đã gặp ngài ở đâu?…
– Chúng ta chưa gặp nhau bao giờ… Hà-hà! Bây giờ mới gặp…
– À thảo nào…
– Chẳng là tôi thấy có người ngồi uống một mình, tôi chợt nghĩ, ta thử đến ngồi bên, nói chuyện…
– À ra thế…
Vậy ta có thể nâng cốc làm quen được không?
– Xin sẵn lòng ngay…
– Ngài biết không, tôi không thích uống một mình. Uống phải có nhóm, hoặc một vài bạn!
– Nhưng tôi không thích đông người, tôi chỉ thích ngồi với chính mình thôi…
– Biết làm sao được, người ta vẫn bảo, sự cô đơn là ân huệ của thánh Ala.
– Và còn là ân huệ của tôi nữa chứ. Sự cô đơn của thánh là vĩ đại, còn của tôi là tiểu tiết…
– Ngài nói hay quá! Xin nâng cốc vì sự cô đơn tiểu tiết của ngài…
– Xin cám ơn!
– Ngài có muốn ngồi sang bàn tôi không?
– Không, tôi không muốn quấy rầy ngài…
– Vậy ngài cho phép tôi sang ngồi với ngài nhé!
– Xin vâng, mời ngài…
– Tôi vui quá đi mất? Xin hỏi, hiện giờ ngài sinh sống ra sao?
– Sống ra sao à? Mà liệu đây có phải là cuộc sống không?! Thà chết quách đi còn hơn!
– Làm sao lại phải thế… Nếu có nỗi buồn thì phải giải tỏa! Nào, xin nâng cốc chúc sức khỏe ngài?
– Cả của ngài nữa? Thế còn ngài sống ra sao?
– Tôi ấy à? Tuyệt vời! Chỉ có thể nói là tuyệt hảo!
– Một con người hạnh phúc… chúc ngài giữ mãi được lòng yêu đời!
– Vậy xin nâng cốc vì lòng yêu đời! Tôi rất thích cái quán rượu ấm cúng này.
– Còn tôi thì chẳng thích ở đây tí nào…
– Nghĩa là ngài thích sòng bạc, thích nhà hàng lớn?
– Tôi không thể chịu được.
– Vậy thì những quán cà phê ngoài trời dọc phố bờ sông?
– Tôi căm thù chúng!
– Vậy sao ngài lại tới đây?
– Cũng không biết nữa… Nào, để nâng cốc… Xin thêm một li nữa đi!
– Chúc ngài có trạng thái tâm hồn sảng khoái! Ngài cứ ngồi với vẻ mặt như người chết rồi thế này… Ngài có một nỗi đau khổ gì vậy?
– Không phải chỉ có một nỗi đau khổ? Cả đời tôi là những nỗi khổ tràn trề!… Tôi đã mất mẹ…
– Xin chia xẻ nỗi đau. Ngài hãy gắng lên… Nào, ta uống để tưởng nhớ bà cụ? Bà cụ ngài mất khi nào nhỉ?
– Bốn mươi lăm năm đã qua… Năm ấy tôi mười ba tuổi.
– Ngài bớt sầu đi! Thời gian chữa lành mọi bệnh…
– Tôi vẫn cứ thấy như là hôm qua…
– Những việc ấy không ai giúp được ngài cả… Làm thế nào được kia chứ? Mẹ tôi cũng mất bốn mươi lăm năm trước đây, hồi ấy tôi cũng mười ba tuổi. Thôi, tốt nhất là ta cạn chén!
– Ngài có vẻ như là không thấy đau khi mẹ mất?
– Ngài nói gì vậy?… Tôi cũng đau khổ lắm chứ… Nhưng phải nghĩ thế nào đây? Cái chết là tất yếu. Tôi đành cố quên… Nếu không thì không sống nổi?
– Còn tôi thì lại cố nhớ!
– Nhưng mà còn phải sống!
– Sống thì ích lợi gì?
– Thế nhưng chết thì có ích lợi gì không? Chúng ta ai rồi cũng tới đó cả? Việc gì phải vội?
– Ngài là người lạc quan chủ nghĩa!
– Tất nhiên, cuộc đời này thật là đẹp! Còn ngài, tôi thấy ngài là người bi quan chủ nghĩa!
– Tất nhiên, xung quanh ta cái gì cũng ghê tởm…
– Nhưng ngài đừng quan tâm đến cái ghê tởm, cố gắng làm sao không biết đến nó.
– Nhưng tôi có điếc và có mù đâu… Thôi, ta lại làm một li cái đã…
– Tuyệt vời! Xin chúc mừng ngài thoát khỏi mọi điều nặng nề!
– Cảm động quá… Tôi đề nghị ta gọi nhau bằng “cậu, tớ” đi, như thế thú vị hơn nhiều.
– Xin kí cả hai chân hai tay!
– Xin cạn chén cho tình bạn hai ta!
– Xin cậu. Cậu dẹp buồn đi, cậu ơi! Vui lên đi!
– Không được đâu… xung quanh toàn là đau đớn và tai họa… Bố tớ đã qua đời.
– Bất hạnh quá… Thế ông cụ về trời hồi nào?
– Mới đây thôi, mới vẻn vẹn có hai tháng… Ông ấy bị cái ung.
– Đừng khóc, người anh em… Ông cụ tớ cũng đã mất, mà cũng mới hai tháng, mà cũng ung thư.
– Thế sao cậu chẳng đau lòng tí nào?
– Ích gì kia chứ. Dẫu tớ có bị giết chết đi nữa thì ông cụ cũng chẳng hồi sinh lại được.
– Tớ nhìn cậu và thấy kinh ngạc…
– Có gì mà kinh ngạc? Ông ấy cũng chẳng còn trẻ dại nỗi gì, ông ấy cũng đã sống đủ số năm tháng trời cho: tám mươi lăm tuổi…
– Lạ quá nhỉ? Ông già nhà tớ cũng tám mươi lăm.
– Tớ còn cho rằng ông ấy gặp may: cuối cùng ông ấy đã thoát được những đau đớn không sao chịu được… Nào ta tưởng nhớ ông ấy một li!
– Xin vâng… Nhưng dù sao thì cái chết cũng là một cái gì quái đản… Cứ nghĩ đến nó là cuộc sống trở nên nặng nề quá sức…
– Còn tớ thì cứ có dịp nghĩ đến nó là cuộc sống lại ra chừng bội hảo?
– Vợ tớ bỏ tớ rồi… Vợ tớ… Làm sao chịu đựng được cái nỗi nhục ấy?
– Uống đi, rồi sẽ quên hết… Cậu biết không, tớ cũng bị bỏ…
– Thế cậu còn vui cái nỗi gì nữa? Rõ ràng là cậu không yêu cô ta, còn tớ mà thiếu nàng – tớ không sống được…
– Sao lại thế… Tớ cũng yêu chứ, nhưng cậu đừng quá ủy mị. Đã chạy đi – thì cứ để chạy đi cho khỏe!
– Thế nhưng tớ biết làm gì, tớ biết ăn nói ra sao?
– Rất đơn giản? Cho cô ấy được li dị, còn mình lấy vợ khác? Thế là xong! Thôi, ta lại bỏ qua chuyện ấy! Nào, cạn li cho tình yêu!
– Khoan đã, cậu… tớ còn một tai họa – nhân tình có việc phải đi hai tuần…
– Vậy thì đó cũng chính là lí do khiến tớ bồn chồn lo lắng! Tình nhân của tớ cũng đi. Tớ buồn quá, nhưng lại vui vì sắp được gặp lại… Nào, hãy uống vì những chiến tích yêu đương của cậu!
– Cậu làm tớ phát điên mất… Tớ đang ốm! Cậu hiểu không?
– Tớ thương cậu quá, thật lòng đấy. Nào, ta uống chúc sức khỏe cậu! Cụng li đàng hoàng – rồi cậu sẽ quên hết bệnh tật…
– Chao ôi, ước gì…
– Cậu có bị loét dạ dày không?
– Sao cậu lại đoán ra được?
– Đơn giản thôi, vì chính tớ bị.
– Vậy mà sao cậu bình chân như vại?
– Nhưng cuống cuồng lên làm gì? Như thế có thể xấu đi, chẳng hạn nó chuyển thành ung thư. Thà cứ để loét còn hơn… Thôi, ta lại uống, cầu chúc tớ với cậu không bị ung thư!
– Trời hỡi, làm sao tớ lại rủi ro đến thế?
– Còn gì nữa?
– Ở cơ quan chúng nó chèn ép, nửa năm nay không lên chức nào… Mà trong bọn lãnh đạo tớ lại chẳng quen ai, chẳng có ô dù gì cả…
– Hà hà hà? Thôi đi, người anh em, cậu làm tớ vui quá! Nào, một tợp nhanh lên!
– Tớ nói cái gì mà cười?
– Có gì đâu… Hà… Hà…! Có điều là chuyện tớ, cũng y hệt như vậy? Tớ ở công sở cũng tối tăm lắm…
– Thế sao vẫn vui được?
– Vậy khóc lóc hay sao? Ít ra thì tớ vẫn giải quyết được công việc, còn để mà sống thì cần quái gì ô dù? Uống chút xít đi!
– Rồi người ta tống khứ cậu ra khỏi nhà vì hết tiền trả, lúc ấy xem cậu còn vui được không?
– Chà, hà… hà… hà…! Cổ vẫn còn khô rượu… Cậu nói vui quá, chỉ có điều tớ hết sức…
– Cậu có chuyện gì?
– Chính tớ bị đuổi ra khỏi nhà và bị tịch biên tài sản…
– Lại thế sao? Tớ cũng bị hệt như vậy, tớ mất cả máy thu thanh, cả tấm thảm…
– Cái đồ vứt đi ấy mà chúng nó cũng lên biểu bảng hẳn hoi…
– Thế còn cậu, sao cậu lấy làm hài lòng?
– Bởi lẽ nó không còn là cái máy thu thanh nữa, mà là cái ”đỉ bo”, cuối cùng là tớ thoát được nó, còn tấm thảm thì toàn những rệp với mối… Có gì mà tiếc, bao giờ có tiền tớ mua mới hết!
– Cậu biết hi vọng, thế là tốt, còn tớ thì hoàn toàn khác…
– Sao cậu lại không thế?
– Cậu biết không, chỉ riêng những chuyện tớ kể cho cậu nghe cũng đủ…
– Có chuyện mà khóc… Rót đi!
Làm sao mà không khóc được kia chứ… Kết quả bầu cử vừa rồi – ê chề quá. Cái đảng danh giá nhất của chúng tớ mất bao nhiêu là phiếu…
– Cậu vào đảng ấy đấy à? Còn tớ thì cho rằng đó là chuyện trục lợi!
– Miệng lưỡi cậu cũng lắt léo đấy chứ?
– Sao lại không? Bị một cái tát như thế, chính đảng ấy tất phải khôn ra, phải ráng sức, còn nếu nó lên cầm quyền lúc này thì nó chỉ bị làm nhục mà thôi.
– Thôi, tốt hơn hết là ta lại uống…
– Sẵn sàng!
– Không một khi đã không may mắn, thì sẽ không may mắn.
– Sao cậu lại rền rĩ lên thế?
– Làm sao được… Hôm qua đội bóng “Phì phò” lại bị thua rồi. Thế là năm nay chúng tớ không thành quán quân được nữa…
– Tớ không hiểu sao cậu cứ lo buồn mãi. Đội “Phì phò” phải mau chóng loại trừ những tên ba láp còn huấn luyện viên thì cũng đã đến lúc phải dùng chổi xể mà quét bỏ đi: Rồi xem sang năm đội “Phì phò” sẽ cho mọi người biết tay!
– Nào, xin một li cho anh em ”Phì phò”!
– Cụng đi, anh bạn!
– Chao ôi, giá như không còn những khoản nợ…
– Cậu lại có chuyện gì rồi? Thế cậu còn nợ bao nhiêu?
– Cả thay tròn bốn ngàn lia …
– Cả thảy bốn ngàn? Đúng bằng món nợ trên vai tớ…
– Mà cậu cứ vui?
– Nếu không thì chết à! Nợ nần đuổi theo kị sĩ như cái roi đuổi theo lưng ngựa, đó là động lực tốt nhất để làm việc…
– Ôi chao, lại vẫn còn tai họa!
– Chẳng lẽ cậu không thể thôi những khúc bi ca này sao? Còn tai họa gì nữa?
– Cậu có đọc báo không?
– Sao lại không?
– Hành tinh chúng ta đang bị nguy khốn? Sao chổi sắp quệt vào trái đất…
Nghĩa là tận thế chứ gì? Vui quá. Ha… ha… ha?
– Tất cả chúng ta cùng chết?
– Đáng đời quá rồi? Ha… ha…ha? Vui quá, mà phải vui chứ! Nào, cạn đi!
– Trời đất ơi ? Tớ buồn nôn…
– Sao cậu cứ rên rỉ mãi vậy?
– Không có gì đâu.
– Không có gì thì đừng kêu trời lên như thế!
– Tớ chỉ kêu trời thế thôi… Để có cớ mà uống…
– Vậy thì tớ có lời khen cậu. Tuyệt quá!… Ha… ha… ha!
– Cậu cười cái gì?
– Để uống cho nó vui hơn… Không thể uống mà lại không có niềm vui!
– Hô… hô… hô…!
– Ha… ha… ha!
Quán rượu nhỏ đã đông người, Trên tường, đối diện với quầy rượu treo một tấm gương to. Cạnh gương, sau một chiếc bàn nhỏ suốt buổi tối có một ông khách ngồi một mình. Ông ta nói chuyện với bóng mình rất lâu, những câu nói lảm nhảm của ông cứ xen kẽ với tiếng cười, tiếng khóc…
Bỗng có một tiếng ”choang” vang lên! Đầu tiên ông khách ném vào gương cái li rượu, rồi sau là cái bình rượu. Những mảnh gương văng ra loảng xoảng – người đối chuyện với ông suốt cả buổi tối đã bị giết chết.
Thế nhưng vẫn còn lại một điều không ai biết được: Cái con người đã thôi tồn tại ấy là ai: người lạc quan hay kẻ bi quan?
ĐỨC MẪN dịch
