Sáng hôm sau, người Scarlett tê rần và đau nhức bởi cuộc hành trình dài dằng dặc vừa đi bộ vừa chóng chành trên chiếc xe cũ kỹ đếnnỗi mỗi cử động cứ như là một cực hình. Mặt nàng đỏ rạm vì nắng cháy và hai bàn tay gần như đã nứt nẻ ra. Lưỡi nàng như líu lại và cổ họng khô se cho dầu có uống bao nhiêu nước vẫn không đã khát. Đầu nàng như căng phồng lên, ngay cả một cái đảo mắt cũng làm cho đau buốt trong khi bụng cứ bào bọt như trong thời kỳ mới mang thai khiến cho mùi khoai mỡ của buổi điểm tâm trở thành lợm giọng. Gerald có thể bảo đó là ảnh hưởng của rượu mạnh đối với người mới uống lần đầu tiên nhưng ông chẳng nói gì cả. Ông ngồi ở đầu bàn, người già rũ ra với đôi mắt lặng lờ xa vắng, cứ thỉnh thoảng lại nhìn ra cửa và nghểnh cổ lắng chờ nghe tiếng sột soạt và mùi xả thơm nồng bốc ra từ vạt áo của Ellen.
Scarlett vừa ngồi xuống, ông đã bảo:
– Mình nên chờ bà O’Hara. Bà đang bận.
Scarlett ngẩng nhìn cha, không tin ở mắt mình và bắt gặp ánh mắt cầu khẩn của Mammy đang đứng ngay phía sau ghế Gerald. Nàng đứng lên, một tay áp vào cổ họng và nhìn xuống người cha, Gerald lờ đờ nhìn con, tay run run và đầu hơi lắc lư.
Cho tới lúc đó, nàng vẫn chưa rõ là phải trông cậy tới mức nào sự chỉ dẫn của cha trong bao nhiêu việc nhưng bây giờ…Mới đêm qua, Người vẫn bình thường kia mà. Mặc dầu chẳng nói nhiều và không còn cường tráng nữa nhưng ít ra cha nàng cũng đã kể chuyện một cách mạch lạc rồi bây giờ…bây giờ ông vẫn không nhớ ra là mẹ nàng đã chết. Quân Yankee tràn tới, cộng thêm cái chết của mẹ nàng đã làm cho ông quẫn trí. Nàng định nói nhưng Mammy đã vội lắc đầu ra dấu cản ngăn và kéo vạt áo lên lau nước mắt.
“ Trời, ba đã loạn trí rồi sao?” Scarlett vừa nghĩ vừa nghe như đầu mình rạn nứt ra. “ Không, không. Có lẽ ba chỉ đờ đẫn vì bao nhiêu chuyện đau thương dồn dập xảy ra. Trạng thái đó cũng như một chứng bệnh, rồi sẽ qua đi nhưng rồi mình sẽ phải làm gì nếu người không hồi phục? Không, mình không nghĩ tới chuyện đó nữa…không nên nghĩ tới ba hay mẹ hoặc một chuyện kinh hoàng nào nữa. Phải đợi tới lúc mình đủ sức chịu đựng. Còn quá nhiều chuyện khác cần phải lo nghĩ hơn…những chuyện thiết thực hơn”
Nàng rời khỏi phòng, chẳng ăn được một chút gì và đi thẳng ra cửa sau, ở đó nàng gặp Pork, chân không, ăn mặc rách rưới đang ngồi lột vỏ đậu. Đầu nàng cứ nhức như búa bổ và ánh nắng gay gắt làm cay xé mắt. Chỉ một việc đứng vững cũng đòi hỏi nhiều nghị lực lắm rồi, bởi thế nàng cố nói chuyện thật ngắn gọn, bất chấp những sáo ngữ lịch sự mà Ellen đã dạy để nói chuyện với đám tôi tớ da đen.
Nàng vặn hỏi cộc lốc và ra lịnh vắn tắt đến nỗi lão Pork phải nhíu mày. Bà Ellen có bao giờ nói năng như thế với ai đâu, ngay cả khi bắt gặp kẻ ăn cắp gà hay dưa hấu. Nàng hỏi tới tấp về công việc đồng áng, vườn tược, gia súc trong khi mắt long lên một cách dễ sợ mà Pork chưa từng thấy.
– Thưa cô, con ngựa đó đã chết lúc tôi cột lại và cho nó uống nước. Thưa cô, không, con bò không chết. Cô chưa biết à, đêm qua nó vừa mới sanh, vì vậy mà nó cứ ‘ống hoài.
Scarlett mỉa mai:
– Con Prissy của bác nó giỏi nghề làm mụ lắm. Nó bảo con bò rống là tại nó thiếu sữa.
– Thưa cô không. Con Prissy không biết đỡ đẻ cho bò đâu, và nó cũng không biết gì tới chuyện hễ có bò con là bò mẹ có sữa để cho hai cô em của cô uống. Cái ông bác sĩ Yankee nói hai cô cần sữa lắm.
– Được rồi, nói tiếp đi. Gia súc còn lại bao nhiêu?
– Thưa cô có còn gì đâu. Chỉ còn một con heo nái với bầy con của nó. Tôi đã dẫn hết ra đầm lúc quân Yankee tới. Nhưng có trời mới biết làm sao bắt lại được. Con heo nái đó trốn giỏi lắm.
– Đằng nào cũng phải bắt lại. Bác với con Prissy đi bắt nó ngay.
Pork sửng sốt và bất mãn:
– Cô Scarlett đó là việc của bọn tôi tớ ngoài đồng. Chúng tôi là người hầu hạ trong nhà mà.
Scarlett quắc mắt:
– Bác và nó phải đi bắt con heo về…hoặc rời khỏi đây, cũng như bọn làm việc ngoài đồng.
Mắt lão già da đen mờ lệ. Ôi, ước gì bà Ellen còn sống. Bà xử sự khéo léo và hiểu rõ sự cách biệt giữa những người hầu hạ trong nhà và bọn làm việc ngoài đồng.
– Đi khỏi đây sao, cô Scarlett. Biết đi đâu bây giờ?
– Tôi không cần biết. Hễ người nào ở Tara không chịu làm việc thì cứ đi theo bọn Yankee. Nhớ nói lại như vậy với mấy người kia.
– Dạ.
– Bây giờ cho tôi biết bắp và bông vải hiện ra sao?
– Bắp hả? Trời, cô không biết sao, chúng nó hái mang theo hết sau khi cho ngựa ăn và giẫm nát. Chúng cho xe chở súng lớn và xe chở lương thực cày nát cả đồng bông vải, chỉ còn lại mấy sào ở tuốt dưới mé sông mà chúng nó không thấy. Nhưng có đáng gì đâu, chừng ba bành là nhiều.
Ba bành. Nghĩ tới vô số bành bông vải mà Tara đã từng thu hoạch được, đầu Scarlett lại đau nhói lên. Ba bành, chỉ hơn chút ít con số thu hái được của bọn Slattery mạt rệp. Đã vậy lại còn chuyện thuế má, chánh phủ liên bang thâu thuế bằng bông vải thay vì bằng tiền. Nhưng chỉ có ba bành thì làm sao đủ đóng thuế! Tuy vậy, vấn đề cũng chẳng có gì quan trọng đối với nàng cũng như với chánh phủ bởi vì tất cả nhân công đồng áng đều bỏ trốn hết rồi, còn ai để hái bông.
‘Được rồi, mình không thèm nghĩ tới chuyện đó. Chuyện thuế má không phải là chuyện của đàn bà. Đó là chuyện của ba. Nhưng ba…thôi, không nghĩ về ba nữa. Chánh phủ cứ đợi mà lấy thuế, chuyện cần kíp là phải có gì ăn đã”
– Pork, trong bọn bác có ai qua Twelve Oaks hoặc bên nhà McIntosh để coi có gì còn sót lại trong vườn không?
– Dạ không, không ai dámt tới Tara, sợ bị bọn Yankee bắt.
– Được rồi, tôi sẽ nhờ Dilcey qua bên nhà McIntosh. Có lẽ kiếm ra được chút gì đó, phần tôi, tôi sẽ sang Twelve Oaks.
– Ai đi với cô?
– Tôi đi một mình, Mammy phải ở nhà săn sóc hai em tôi, còn ông Gerald thì không thể…
Pork kêu lớn tỏ ra kinh ngạc. Ở Twelve Oaks có thể còn bọn Yankee hoặc một vài tên bất lương. Scarlett không nên đi một mình.
– Thôi đủ rồi Pork, bác bảo Dilcey đi ngay. Còn bác và con Prissy thì đi tìm bắt bầy heo về.
Nói xong nàng bỏ đi ngay.
Chiếc nón của Mammy tuy cũ kỹ nhưng còn sạch, Scarlett lấy đội vào và hồi tưởng như từ một cõi xa xăm nào tới chiếc nón gắn lông chim xanh mà Rhett đã mua từ Paris về để tặng nàng. Xách theo một cái thúng to, nàng bước xuống thềm sau nhà, mỗi bước chân là một lần cảm thấy xương sống sắp rã rời ra.
Con đường ra bờ sông trải dài đỏ hỏn và trơ trọi giữa cảnh điêu tàn của những cánh đồng bông vải. Không còn một tàng cây che mát và nắng cứ như muốn xuyên tràn qua chiếc nón của Mammy, trong khi bụi đường bốc thẳng vào mũi và cổ họng. Mặt đường bấy nát với những vết hằn sâu hoắm bởi dấu chân ngựa và vết bánh xe. Các thân cây bông vải đổ nát bởi cuộc chuyển quân của kỵ binh, bộ binh và pháo binh. Rải rác trên đường và trong đồng là những mảnh vụn yên cương, những hộp đồ ăn rỗng bị chân ngựa giẫm bẹp, nút áo, mũ xanh, vớ ráchvà những mẩu băng đẫm máu, tất cả những gì còn bỏ lại của một đoàn quân đi qua.
Scarlett đi qua lùm cây bách hương và bức tường thấp đánh dấu nghĩa địa nhà, cố gắng không nghĩ tới nấm mộ mới nằm cạnh ba nấm mộ nhỏ của các em trai nàng. Mẹ ơi…nàng khập khiễng đi xuống triền đồi bụi bặm, vượt qua đống tro tàn và ống khói thấp lè lè của nhà họ Slattery. Nàng thầm mong cho cả gia đình bọn họ cũng tan biến thành tro như căn nhà bị thiêu rụi. Nếu bọn Slattery đừng ở đây, nếu con quỷ cái Emmie không chửa hoang với viên quản gia của đồn điền nhà nàng…thì có lẽ mẹ nàng chưa chết.
Một viên sỏi lọt vào chân khiến nàng rên rỉ. Nàng đang làm gì ở đây? Tại sao Scarlett O’Hara, hoa khôi trong toàn hạt và cũng là niềm hãnh diện của Tara lại phải thất thểu đi trên con đường khô cứng gần như với đôi chân không? Bàn chân nhỏ nhắn của nàng chỉ dùng để khiêu vũ chớ nào phải để đi khập khiễng, đôi giày bé nhỏ của nàng chỉ là để phô ra một cách mỹ miều dưới vạt áo lụa chớ nào phải để vấp vào sỏi đá và quyện đầy bụi bặm. Nàng được sanh ra để sống trong nuông chiều nhưng bây giờ nàng lại đang ở đây, đau nhức và rách rưới, cố lê đi tìm thức ăn trong vườn tược của láng giềng.
Dưới chân đồi là dòng sông mát rượi, lặng lờ trôi dưới bóng râm của những tàng cây. Nàng ra sát mé bờ, lột giày vớ ra, ngâm đôi chân nóng bỏng vào làn nước mát. Ước gì nàng được ngồi suốt ngày ở đây, lánh xa những cặp mắt khốn khổ ở Tara, ngồi đây để nghe tiếng lá reo xào xạc và tiếng nước róc rách chảy dưới bầu trời yên tĩnh. Nhưng nàng lại buộc lòng phải mang giày vớ lại và tiếp tục thất thểu đi. Quân Yankee đã thiêu hủy cây cầu nhưng nàng biết còn một chiếc cầu nhỏ khác bằng cây bắc ngang qua một sông hẹp cách đó chừng trăm thước. Nàng cẩn thận qua cầu và tiếp tục đi lên khoảng nửa dặm đường để tới ngôi nhà Twelve Oaks.
Mười hai cây sồi vẫn xúm xít bên nhau như đã có từ ngày còn dân da đỏ nhưng lá cây đã úa vàng và cành nhánh xác xơ sau một đám cháy. Ngay giữa vòng những cây sồi to lớn đó là ngôi nhà đổ nát của họ Wilkes, ngôi nhà đã một lần uy nghi đứng sừng sững trên đồi với hàng cột trắng huy hoàng. Hầm rượu đã biến thành một cái hố sâu, chỉ còn trơ lại nền đá cháy đen và hai ống khói khổng lồ. Một thân cột cháy dở ngã nằm trên thảm cỏ, đè bẹp cả khóm hoa lài.
Trước cảnh bi thảm đó, Scarlett rã rời ngồi lên thân cột đổ, nàng chán nản đến cực cùng. Tất cả sự hãnh diện của dòng họ Wilkes đã biến tan thành tro bụi dưới chân nàng. Đây là lần đổ vỡ cuối cùng của một ngôi nhà đã từng niềm nở đón tiếp nàng, ngôi nhà mà trong những giấc mơ hư ảo, nàng đã muốn trở thành nữ chủ. Đây là nơi nàng đã từng ăn uống, khiêu vũ, được tán tỉnh và cũng chính tại đây nàng đã nhìn thấy với tất cả ghen tức và đau xót, nụ cười sung sướng của Melanie lúc nhìn lên Ashley. Và đây cũng là nơi, dưới bóng mát vòm cây lá, Charles Hamilton đã hỉ hả siết chặt tay nàng khi nàng cho biết ưng thuận kết hôn với anh ta.
“ Ashley ơi! Thà anh chết còn hơn. Em không thể nào chịu nổi để cho anh nhìn thấy cảnh này”
Ashley đã cưới vợ ở đây nhưng con cháu chàng chẳng bao giờ còn mang vợ con chúng về đây được nữa. Sẽ chẳng bao giờ còn có những vụ cưới hỏi hay sanh nở dưới mái nhà này- mái nhà mà nàng đã từng yêu mến và ước ao làm chủ nó. Ngôi nhà đã chết, đối với Scarlett dường như tất cả những người mang họ Wilkes cũng đã chết mất giữa đống tro tàn của nó.
“ Không nên nghĩ tới chuyện này nữa. Mình không chịu đựng nổi đâu, để sau rồi sẽ nghĩ”
Nàng nói lớn ý nghĩ đó ra, quay mặt đi.
Trên đường đi sau vườn, nàng khập khiễng bước qua những đống gạch vụn, những luống hoa hồng bị giẫm nát mà trước đây các cô con gái ông Wilkes đã tận tình vun bón. Nàng tiếp tục đi qua sân sau, bước trên lớp tro than, vượt qua kho vựa và chuồng gà. Hàng rào vườn rau cũng đã bị phá hủy và các loại rau cải xanh um của thuở nào cũng đã bị giẫm bấy như ở Tara. Mặt đất mềm hằn sâu móng ngựa và vệt bánh xe. Rau cải nằm bẹp xuống, chẳng còn gì để hái.
Scarlett băng qua sân đi thẳng tới dãy nhà sơn trắng im lìm dùng làm khu gia cư cho bọn tôi tớ da đen và gọi to lên. Không một tiếng trả lời, cũng không một tiếng chó sủa, tất cả những hắc nô ở đây đã chạy trốn hoặc đã đi theo quân Yankee. Scarlett biết rõ là mỗi người da đen đều có một mảnh vườn rau riêng. Nàng hy vọng những mảnh đất nho nhỏ đó vẫn còn nguyên vẹn.
Quả như mong ước nhưng lúc tới nơi, Scarlett mệt đừ đến không còn biết vui mừng là gì nữa khi bắt gặp các luống củ cải và bắp cải, tuy héo úa vì thiếu nước nhưng vẫn sống. Ngoài ra còn một số dây đậu tuy đã vàng vọt nhưng vẫn còn ăn được. Ngồi bẹp xuống, nàng đào bới với hai bàn tay run rẩy. Đêm nay Tara sẽ có một bữa ăn thịnh soạn mặc dầu chẳng còn thịt để nấu cùng rau cải. Dầu sao số mỡ heo mà Dilcey dùng để thắp đèn cũng có thể dùng cho bữa ăn được béo hơn. Nàng tự nhủ phải nhớ nhắc Dilcey chừa mỡ heo lại để nấu nướng và chỉ thắp sáng bằng đuốc mà thôi.
Ngay phía sau một căn lều, nàng bắt gặp một luống củ cải đỏ và bỗng thấy đói cồn cào. Mùi vị cay nồng của loại cải đỏ này rất cần để làm dịu dạ dày. Chùi sơ bụi đất vào vạt áo, nàng cắn ngay nửa củ và nhai nuốt ngấu nghiến. Củ cải quá già, nhiều xơ và cay xé khiến nước mắt nàng ứa ra. Nàng vừa nuốt xong, cái dạ dày trống rỗng bỗng bào bọt lên và Scarlett phải nằm dài ra mửa thốc mửa tháo một lúc lâu.
Mùi hôi hám thoang thoảng của khu trại người da đen lại càng làm nàng nôn mửa thêm và không làm sao dằn lại được, nàng tiếp tục ói mửa trong khi nhà cửa, cây cối quay tròn chung quanh.
Nằm sấp lả người một lúc lâu trên mặt đất mềm, mềm và êm như nệm, Scarlett nghĩ hết chuyện này sang chuyện khác. Chính nàng, Scarlett O’Hara lại nằm ngay phía sau lều của một tên mọi da đen, giữa cảnh hoang tàn, đau đớn và mệt ngất đến không còn cử động nổi, không được ai ngó ngàng gì tới. Không một ai ngó ngàng dầu có thấy nàng trong tình cảnh đó bởi vì mỗi người đều có vô số chuyện đau buồn riêng.
Bao nhiêu kỷ niệm cứ dồn dập tới vây quanh nàng chẳng khác loài kên kên đang chờ người chết để rỉa xác. Trong một thời gian chẳng biết bao lâu, nàng nằm yên, úp mặt xuống đất dưới ánh nắng thiêu đốt, nàng nhớ tới những người và vật đã chết, tưởng tới một nghi thức sống đã bị xóa mất rồi và nghĩ tới những ngày ảm đạm của một tương lai đen tối.
Sau cùng khi đã đứng được lên và nhìn lại cảnh điêu tàn cháy rụi của Twelve Oaks, nàng ngẩng cao đầu. Bóng dáng của tuổi hoa niên, nét mỹ miều, ngây thơ đã biến mất khỏi mặt nàng, cái gì qua đều thụôc về quá khứ, những gì chết đều đã chết rồi. Nếp sống xa hoa ngày cũ đã đi qua và chẳng bao giờ trở lại. Và ngay lúc bưng chiếc thúng đựng đầy rau cải lên, Scarlett đã có sẵn một quyết tâm cho cuộc sống của chính mình.
Không còn có thể bước lùi thì dĩ nhiên chỉ còn con đường tiến tới.
Trong vòng năm mươi năm nữa, trên toàn lãnh thổ miền Nam sẽ có vô số đàn bà chua xót nhìn về dĩ vãng, nhớ lại những thuở huy hoàng, những người đã chết, gợi lại những kỷ niệm đau thương vô bổ và hãnh diện chịu đựng cảnh nghèo khổ với tất cả niềm cay đắng. Nhưng Scarlett thì nhứt định không, nàng sẽ không bao giờ nhìn lại dĩ vãng.
Một lần nữa, nhìn những đống gạch đá cháy đen, nàng bỗng thấy Twelve Oaks sừng sững trước mắt như xưa, vẫn sang trọng và kiêu hãnh, vẫn là dấu hiệu tiêu biểu cho một dòng họ và một lối sống khác người. Rồi với chiếc thúng nặng nề lõm sâu vào da thịt bên hông, nàng xoay người đi xuống con đường trở lại Tara.
Cơn đói cồn cào lại kéo tới và vừa bước Scarlett vừa nói to:
– Xin Chúa chứng giám cho! Xin Chúa chứng giám cho, bọn Yankee sẽ không thắng được con. Con sẽ vượt qua tất cả và tới khi đã vượt qua rồi, con sẽ không bao giờ sống trong cảnh đói khổ nữa, cả con và những người thân của con. Dù phải trộm cướp hoặc giết người, xin thề có Chúa, con nhứt định sẽ không bao giờ đói nữa.
Những ngày kế tiếp, Tara chẳng khác gì hoang đảo của Robinson Crusoe, quá yên tĩnh và quá cách biệt thế giới bên goài. Thế giới bên ngoài chỉ cách Tara vài dặm nưng giữa Tara và Jonesboro và Fayetteville và Lovejoy, ngay cả giữa Tara và những đồn điền lân cận dường như có hàng ngàn hải lý trùng dương bủa sóng cách ngăn. Con ngựa già đã chết, người của đồn điền chẳng còn phương tiện chuyên chở nào nữa cả, mà muốn đi bộ thì cũng không đủ sức và cũng chẳng có thì giờ.
Thình thoảng vào những ngày bận rộn mỏi rục cả lưng, vất vả tìm thức ăn và không ngừng chăm sóc ba người đàn bà bệnh, Scarlett vểnh tai cố chờ nghe những âm thanh quen thuộc…tiếng cười hô hố của bọn hắc nô ở trại gia cư, tiếng cót két của bánh xe lăn từ đồng ruộng trở về, tiếng vó ngựa sầm sập của Gerald băng qua đồng cỏ và tiếng vui đùa của những láng giềng tạt qua vào một buổi chiều trò chuyện lăng nhăng. Nhưng có gì đâu, con đường vẫn hoang vắng như sa mạc, không một vùng bụi đỏ dấy lên báo hiệu có bạn bè tới thăm. Tara quả là một hòn đảo giữa một vùng biển toàn là đồi núi xanh um và những cánh đồng đất đỏ.
Ở một nơi nào đó là thế giới bên ngoài là những gia đình ăn uống, ngủ nghê an toàn dưới mái nhà của họ. Ở một nơi nào đó có những cô gái tuy mặc áo cũ đã phải sửa đổi tới ba lần nhưng vẫn được tán tỉnh và hát bài ca: “ Khi cuộc chiến tàn khốc này chấm dứt” như chính Scarlett đã sống như thế ba tuần trước. Ở một nơi nào đó có trận chiến xảy ra, có tiếng đại bác nổ rền, thành phố bốc cháy và binh sĩ nằm rục trong bệnh viện giữa mùi hôi thúi. Ở một nơi nào đó có đoàn quân đi chân không, mặc quân phục dệt tay chiến đấu say vùi, ngủ không tròn giấc, đói khát và mệt lả bởi cái mệt lả của một niềm hy vọng tiêu tan. Và ở một nơi nào đó trên các đồi núi của xứ Georgia đông nghẹt bọn Yankee mặc quân phục xanh, những tên ăn uống phủ phê, cưỡi những con ngựa mập tròn nhờ được nuôi bằng bắp.
Bên ngoài Tara là thế giới, là chiến tranh nhưng ở đồn điền này không hề có chiến tranh và thế giới. Thế giới bên ngoài đã nhường chỗ cho những đòi hỏi của những cái dạ dày lép xẹp và cuộc sống chỉ xoay quanh hai vấn đề liên quan như một. Đó là thức ăn và làm thế nào để có được thức ăn.
Ăn và ăn! tại sao trí nhớ của dạ dày lại có thể bền bỉ hơn đầu óc? Scarlett có thể xua đuổi những mối khổ tâm nhưng không thể nào quên đói. Cứ mỗi sáng thức giấc, trước khi nghĩ tới chiến tranh và đói khổ, nàng cuộn người, uể oải mong đợi được ngửi thấy mùi thơm ngấy của những món ăn chiên nướng.
Trên bàn ăn của Tara lúc này đã có táo, khoai mỡ, đậu và sữa nhưng chẳng bao giờ đủ. Cứ mỗi lần nhìn thấy những món đó, Scarlett lại nhớ về những ngày xưa, những món ăn thừa thãi, chiếc bàn trải khăn dưới ánh nến sáng choang và mùi đồ ăn thơm phức.
Thuở đó họ có lo nghĩ gì tới món ăn đâu, cứ luôn luôn phí phạm. Bánh bắp, bánh nướng, bánh kẹp dư thừa…đùi heo muối ở đầu bàn, gà rô-ti ở cuối bàn lại còn thêm ba món tráng miệng ngọt ngào để mỗi người chọn theo sở thích.
Mối lo hiện thời của Scarlett không phải là làm sao cho mọi người được ăn ngon mà là được ăn đầy đủ. Bất cứ lúc nào nàng cũng gặp những bộ mặt đói meo, cả trắng lẫn đen. Carreen và Suellen vừa khỏi bệnh thương hàn đang trong thời kỳ dưỡng sức gần như lúc nào cũng thèm ăn. Thằng Wade đã bắt đầu rên rỉ:
– Wade không ưa khoai mỡ, Wade đói lắm.
Trong khi đó hàng chục câu tương tự cứ tới tấp lọt tai nàng:
– Cô Scarlett, nếu không có gì ăn, tôi không đủ sức chẻ củi nữa đâu.
– Cô Scarlett, tôi cần phải có ăn mới đủ sữa cho mấy đứa nhỏ.
– Này con, mình phải ăn khoai mỡ hoài sao?
Chỉ có Melanie là không một lời kêu ca mặc dầu nàng ngày càng xanh xao gầy ốm và luôn luôn vặn mình vì đau đớn ngay cả trong giấc ngủ.
– Scarlett, chị không đói đâu. Đưa phần sữa của chị cho Dilcey. Nó cần được ăn no để nuôi nấng đứa nhỏ, người bệnh không biết đói đâu.
Chính cái sự can đảm cao quý đó khiến cho Scarlett càng bực dọc hơn là những lời kêu gào rên siết kia. Trước những đòi hỏi của bao nhiêu người khác, nàng có thể bắt buộc họ phải im bằng những lời cay cú nhưng trước tấm lòng tự quên mình của Melanie, nàng đành bất lực, bất lực và thù ghét. Có điều đáng nói là lúc sau này, Gerald cũng như Wade và bọn gia nhân đều xúm xít về phía Melanie bởi vì mặc dầu đang đau yếu, nàng vẫn niềm nở với mọi người trong khi Scarlett cứ luôn gắt gỏng.
Wade thì luôn luôn có mặt trong phòng Melanie. Có một cái gì bất thường trong con người đứa bé nhưng Scarlett không còn thì giờ để tìm hiểu. Theo lời Mammy thì thằng bé bị bệnh sán lãi và bà đã cho nó uống nước thuốc rễ cây và quả quyết rằng đó là loại thuốc mà bà Ellen đã dùng để chữa trị cho bọn da đen. Nhưng món thuốc trừ giun sán của bà chỉ làm cho thằng bé xanh xao thêm. Trong những ngày bối rối đó, Scarlett không coi thằng Wade như là một con người mà chỉ kể là thêm một miệng ăn và một mối lo. Một ngày nào đó khi tình trạng khẩn trương đã qua đi, nàng có thể vui đùa với nó, kể chuyện cho nó nghe và dạy nó học, nhưng giữa lúc này nàng không có thì giờ mà cũng không hứng thú gì kể chuệyn đó. Và bởi thằng bé cứ luẩn quẩn bên chân giữa lúc nàng mệt mỏi và bận tâm nhứt, nàng cứ mắng nó luôn.
Mỗi lần bị quở trách là thằng bé lại trố mắt sợ hãi khiến Scarlett càng lo âu thêm vì trông nó quá ngớ ngẩn. Nàng không nhận ra rằng thằng bé đã từng sống cận kề bên những chuyện kinh hoàng mà cái tuổi ngây thơ của nó không đủ sức chứa đựng. Nó sống trong sợ sệt, bị xúc động mạnh vì sợ sệt đến nỗi cứ đêm đêm giựt mình khóc thét lên. Một tiếng động bất thường, những lời quở mắng đều khiến nó run bần bật bởi vì đối với nó những lời quở mắng, những tiếng động đều dính líu tới quân Yankee, mà nó thì sợ quân Yankee hơn sợ những con ma mà Prissy hay nhát.
Trước khi có cuộc bao vây vang rền tiếng nổ, nó chẳng biết gì khác hơn là một khung cảnh êm đềm hạnh phúc, một đời sống yên lành. Mặc dầu mẹ nó chẳng chú ý tới nó bao nhiêu nhưng nó vẫn được những người khác nuông chiều, nói toàn lời dịu ngọt cho tới cái đêm nó bàng hoàng nhìn thấy lửa cháy ngất trời và những tiếng nổ như sấm dậy bên tai. Trong đêm đó và qua hôm sau, lần đầu tiên nó bị mẹ tát và mắng chủi. Cuộc sống trong ngôi nhà gạch êm ấm ở đường Cây Đào kia, cuộc sống duy nhất mà nó từng biết qua bỗng chốc tan biến trong một đêm khiến nó hoàn toàn lạc hướng. Trong cuộc chạy trốn khỏi Atlanta nó chẳng biết gì hơn là đang bị quân Yankee đuổi theo và cho mãi tới bây giờ nó vẫn còn sợ quân Yankee tới bắt và xẻ thịt nó ra từng mảnh. Nỗi sợ quân Yankee cứ luôn luôn ám ảnh nên nó sợ luôn cả cái tánh bất thường của mẹ.
Scarlett không chịu được khi nhận thấy thằng bé bắt đầu lẩn tránh nàng. Điều đó còn tệ hại hơn là bị nó luẩn quẩn bên chân. Và nàng càng khó chịu hơnkhi thấy con mình quấn quýt mãi bên cạnh Melanie để lặng lẽ chơi đùa với những trò chơi do Melanie chỉ biểu, hoặc nghe kể chuyện cổ tích. Wade ngưỡng mộ “dì” của nó qua giọng nói êm đềm và nụ cười hiền dịu. Dì nó không hề quát tháo: “Im đi, Wade. Mày làm tao nhức đầu quá”. Hoặc “Đừng phá rầy nữa Wade, tao chịu hết nổi rồi”
Scarlett không có thời giờ cũng như không có ý định tưng tiu con nhưng nàng ghen tức khi thấy Melanie làm như thế. Một hôm, bắt gặp nó đang lộn nhào trên giường Melanie và ngã té xuống mình người chị chồng, nàng tát thằng bé thật mạnh tay.
– Bộ mày không biết chơi gì khác hơn là nhào lộn trên mình dì đang bệnh như vậy hả? Có chạy ra sân chơi không? Không được vào đây nữa, nghe chưa?
Melanie vội vàng thò tay ra kéo thằng bé đang khóc rấm rức vào mình:
– Wade nín đi. Cháu đâu có muốn làm gì đau phải không? Scarlett, nó không quấy rầy chị đâu. Cứ để nó ở đây với chị để chị lo cho nó. Chị chỉ làm được có việc đó thôi, còn em thì lúc nào cũng không hở tay, làm sao trông chừng nó được.
Scarlett cộc lốc:
– Bộ chị điên hả? Chị chưa hết bệnh mà để nó té lên trên bụng thì tới chừng nào mới lành? Wade, nếu tao còn gặp mày ở trên giường dì lần nữa là sẽ nát đòn. Chưa chịu nín khóc hả? Khóc, khóc, tối ngày cứ khóc, lớn rồi chớ bộ nhỏ lắm sao?
Thằng bé vừa nức nở vừa chạy trốn vào một góc nhà, Melanie cắn môi và nước mắt tuôn trào. Mammy đứng ngoài chứng kiến nội vụ từ nãy đến giờ chỉ còn biết nhíu mày thở ra. Không ai dám cãi vã với Scarlett, tất cả đều sợ mồm miệng đanh đá của nàng, tất cả đều sợ cái con người mới lạ đang ẩn náu trong người nàng.
Cũng như bao nhiêu người một sớm một chiều vớ lấy được quyền hành tối thượng, Scarlett thể hiện tất cả bản chất từ bao lâu che giấu. Thật ra, không phải vì khắc nghiệt mà chỉ vì quá lo sợ và không mấy tự tin, nàng phải tỏ ra cứng rắn để người khác không thấy được sự bất lực của nàng rồi sanh ra chống đối. Ngoài ra, được quát tháo kẻ khác và thấy họ sợ sệt mình cũng là điều thích thú. Nàng cũng biết rõ là con người mình thay đổi. Thỉnh thoảng vào những lúc nàng cộc cằn sai khiến làm cho Pork sệ môi bất mãn và Mammy lầm bầm: “ Dạo này người ta lên mặt quá” Scarlett không khỏi tự hỏi chẳng biết tại sao mình lại cục súc đến thế? Tất cả những phong thái nhã nhặn, quý phái mà Ellen đã cố gắng nhồi nắn cho nàng trong phút chốc đã tả tơi rơi rụng như chiếc lá vàng trong đợt gió lạnh đầu thu.
Ellen không ngớt nhắc nhỏ: “Hãy cương quyết nhưng phải dịu dàng với kẻ dưới, nhứt là với người da đen”. Nhưng nếu nàng tỏ ra dịu dàng thì đám hắc nô kia sẽ cứ suốt ngày ngồi lì trong bếp, nhắc lại mãi thuở vàng son của bọn tôi tớ trong nhà bao giờ cũng được coi trọng hơn những nô lệ ngoài đồng áng.
Ellen cũng không quên dạy: “Hãy thương mến các em con. Nên tỏ ra từ tâm và mềm mỏng đối với những kẻ gặp chuyện đau buồn”.
Nhưng bây giờ nàng không thương nổi các cô em. Chúng nó chỉ là những gánh nặng oằn vai, còn săn sóc, trông nom chúng…chẳng phải là chính nàng đã tắm rửa, chải gỡ và nuôi ăn cho chúng mặc dầu cứ phải mỗi ngày đi bộ mấy dặm đường để bới tìm rau cải hay sao? Chẳng phải là chính nàng đã học cách vắt sữa mặc dầu cứ không ngớt thót ruột mỗi lần con bò cái đáng sợ đó vung sừng về phía nàng hay sao? Nhưng ngồi đó mà nói chuyện từ tâm thì quả là quá lãng phí thì giờ. Nếu nàng cứ dịu dàng mãi thì chúng sẽ kéo dài thời gian nằm ì trên giường bệnh, trong khi nàng mong mỏi chúng sớm bình phục để có thêm bốn bàn tay nữa phụ giúp nàng.
Chúng đang bình phục một cách chậm chạp, cứ gầy nhom và yếu lả trên giường. Trong khi chúng bệnh mê man thì thế giới đã biến đổi cả rồi. Quân Yankee đã tới, bọn hắc nô đã bỏ đi và má đã chết rồi. Đó là ba sự kiện khó tin mà đầu óc hai em nàng không sao chấp nhận nổi. Đôi lúc cả hai vẫn còn cho là mình đang mê sảng và những chuyện đó không hề xảy ra. Thật ra con người của Scarlett đã thay đổi quá nhiều đến nỗi hai cô em gần như không biết nàng có phải là chị của họ không. Những lúc Scarlett tới bên giường phác họa những việc mà hai em nàng sẽ phải làm sau khi lành bệnh, cả Suellen và Carreen đều tưởng nàng là một thứ yêu tinh hay quấy phá người. Họ không thể nào tưởng tượng nổi rằng hàng trăm nô lệ đã bỏ đi và cũng không thể nào hiểu nổi tại sao một thiếu nữ cao quý của dòng họ O’Hara lại phải làm việc bằng tay chân.
Với khuôn mặt trẻ con trắng nhợt vì sững sờ, Carreen kêu lên:
– Kìa chị! Em làm sao chẻ củi được! Tay em hư hết làm sao!
Scarlett vừa cười dọa nạt vừa chìa hai bàn tay nứt nẻ và chai bấy ra:
– Đây, coi tay của chị đây.
Suellen giận dỗi:
– Chị nói vậy với em và con út mà nghe được hả? Chị chỉ nói láo và cố dọa tụi này thôi. Nếu má còn sống, mà không thể để cho chị nói cái giọng đó đâu.
Suellen vừa suýt chết vì bệnh thương hàn lại gặp cảnh mất mẹ nên cảm thấy cô đơn và sợ hãi, chỉ mong được nâng niu, chiều chuộng. Thế nhưng, cứ mỗi ngày Scarlett mỗi tới bên giường bệnh dò xem bệnh của hai em đã bình phục tới mức nào với ánh mắt dễ ghét rồi lại nói toàn những chuyện làm giường, nấu ăn, xách nước và chẻ củi. Và dường như khi kể những chuyện đó ra với các em, nàng khoái trá một cách kỳ lạ.
Đúng là Scarlett khoái trá về chuyện đó, nàng quát tháo tôi tớ, làm phiền muộn các cô em không phải chỉ vì quá cực khổ mà còn là muốn quên đi cái ý nghĩ xót xa rằng những gì Ellen đã dạy để ứng phó với cuộc đời đều sai lầm cả.
Không một điều gì mẹ nàng đã dạy còn có chút giá trị nào trong lúc này khiến Scarlett buồn và cứ mãi băn khoăn. Ellen không bao giờ biết trước được sự sụp đổ của một nền văn minh mà bà đã gây dựng cho con gái, cũng không hề nghĩ nổi rằng những địa vị mà bà đã cố đặt các con vào đó bỗng một ngày biến mất đi. Ellen chỉ nghĩ tới những năm bình lặng ở tương lai, cũng như những năm không sóng gió mà bà đã trải qua, do đó mà bà dạy các con phải dịu dàng, duyên dáng, khả kính, thương người, nhã nhặn và thành thật. Bà thường bảo nếu học được những đức tính cao quý đó thì cuộc sống của người phụ nữ mới an toàn và hạnh phúc.
Scarlett vừa đau buồn vừa thất vọng nghĩ rằng, những gì mẹ dạy đều chẳng bổ ích chút nào cho nàng cả. “Thiện chí và từ tâm còn có ích lợi gì đâu? Cao quý và thanh nhã có giá trị gì? Phải chi mình học cày bừa hoặc hái bông vải như một con mọi da đen. Mẹ ơi, mẹ lầm rồi!”
Nàng không thể đừng nghĩ tới cái thế giới của mẹ nàng đã sụp đổ mất rồi và thay vào đó là một thế giới bạo tàn, cái thế giới mà mọi tiêu chuẩn tinh thần, đạo đức và giá trị đều bị đảo lộn. Nàng chỉ thấy hay nghĩ là mình đã thấy mẹ nàng đã sai lầm và bổn phận của nàng là phải kịp thời đổi mới ngay đẩ đương đầu với cái thế giới đảo lộn này.
Chỉ có tình cảm của nàng đối với Tara là không thay đổi. Nàng không lần nào khi mệt mỏi từ ngoài đồng trở về và nhìn thấy ngôi nhà trắng xóa mà nàng không cảm thấy lòng rộn lên với niềm vui của kẻ được trở về quê. Và cứ mỗi lần từ cửa sổ nhìn ra những đồng cỏ xanh rờn, những dải đất đỏ phì nhiêu và khu rừng rậm rạp là mỗi lần nàng thấy nó tươi đẹp hơn lên. Tình yêu đối với mảnh đất này, mảnh đất bao gồm những ngọn đồi xanh và đất đỏ, mảnh đất thân yêu đỏ như màu máu, đỏ như ngọc thạch lựu, đỏ như son và trên đó mọc lên một cách kỳ diệu những cây cối xanh rì với những chùm bông trắng xóa, là một phần gắn liền vào đời sống của Scarlett, tình yêu đó không bao giờ thay đổi mặc dầu vạn vật đã đổi thay. Không một nơi nào trong vũ trụ lại có một vùng đất đáng yêu như thế cả.
Mỗi lần nhìn bao quát Tara, nàng hiểu được phần nào vì sao có chiến tranh. Rhett đã sai lầm khi bảo rằng người ta chỉ đánh nhau vì tiền. Không, người ta đánh nhau vì tranh giành những mẫu đất phì nhiêu hằn sâu những đường cày, họ đánh nhau để tranh giành những đồng cỏ xanh mướt, những con sông đục ngầu phù sa, những ngôi nhà sơn trắng nằm mát rượi giữa những khóm mộc lan. Chính đó mới là những thứ xứng đáng để cho người ta chiến đấu và bảo vệ, bảo vệ những mảnh đất đỏ mà họ đang làm chủ và sẽ truyền lại cho con cháu.
Những mẫu đất bị giẫm nát ở Tara là những gì còn lại của Scarlett trong khi mẹ nàng và Ashley không còn nữa, trong khi Gerald cứ ngây ngây dại dại và tiền bạc, nô lệ, sự an toàn, địa vị cao sang đã biến mất đi trong một sớm một chiều. Như từ một cõi xa xăm nào, nàng sực nhớ có lần nói chuyện với cha về đất đai và không khỏi ngạc nhiên tự hỏi tại sao mình quá trẻ dại và ngu ngốc đến nỗi không hiểu ra ý nghĩa trong lời lẽ của cha, khi ông bảo rằng đất đai là vật duy nhứt trên trời xứng đáng để được chiến đấu và bảo vệ.
“Bởi vì đó là vật duy nhứt trên đời cứ mãi mãi tồn tại…và bất cứ một người nào có được giọt máu Ái Nhĩ Lan trong huyết quản thì mảnh đất mà họ sống trên đó cũng giống như một bà mẹ hiền…Đó là vật duy nhứt mà con người phải cần lao, phải chiến đấu bảo vệ và có thể chết vì nó”.
Đúng vậy, Tara rất xứng đáng được chiến đấu để bảo vệ và Scarlett chấp nhận ngay điều đó không cần biết phải chiến đấu cách nào. Không một ai có thể làm cho nàng hoặc người thân của nàng phải trôi dạt khỏi Tara để ăn gởi nằm nhờ nơi họ hàng thân quyến. Nàng quyết giữ lấy Tara, dầu có phải bắt mọi người còn lại trên mảnh đất thân yêu này còng lưng lao tác.
